Nietrafione rekrutacje to strata czasu i pieniędzy, tym większa im wyższy poziom stanowiska, które pracodawca pragnie obsadzić. Według raportu International Business Report firmy Grand Thornton, 60% dużych i średnich firm w Polsce ma problemy ze znalezieniem odpowiednio wykwalifikowanych pracowników. Jak tego uniknąć i zoptymalizować koszty doradza Artur Mańka-Chrzanowski, Key Account Manager w LeasingTeam Professional.

Najczęściej problemy rekrutacyjne pojawiają się podczas poszukiwań osób na stanowiska managerskie oraz specjalistyczne, w firmach produkcyjnych, handlowych
i usługowych średniej wielkości, tzn. zatrudniających około 60 osób. W takich bowiem firmach procesami rekrutacyjnymi, a niejednokrotnie również administracją i kwestiami kadrowymi, zajmuje się jedna lub maksymalnie dwie osoby.

Prowadzenie rekrutacji wewnętrznymi zasobami wymaga poświęcenia czasu – nie tylko personelu HR, ale i managera, do którego zespołu poszukiwany jest pracownik. Sam ten proces generuje określone koszty, a nakładają się na nie straty biznesowe wynikające z wyboru niewłaściwego kandydata. Skutkiem błędnej rekrutacji są nie tylko bezpośrednie finansowe obciążenia, ale też zaburzenia w funkcjonowaniu firmy, negatywne konsekwencje wizerunkowe czy niekorzystny wpływ na morale zespołu.

Od momentu podjęcia decyzji o poszukiwaniu nowego kandydata do jego skutecznego zatrudnienia, za jakie należy uznać trwałe i trafione obsadzenia stanowiska, można zidentyfikować i przeanalizować konkretne parametry i wskaźniki oraz oszacować ich koszt.

REKRUTACJA WŁASNYMI ZASOBAMI – STUDIUM PRZYPADKU

Wyobraźmy sobie sytuację, w której w ciągu 1,5 roku firma musi już po raz 3. zatrudnić nowego dyrektora lub kierownika sprzedaży. Management powinien w pierwszej kolejności zastanowić się, dlaczego z poprzednimi 2 pracownikami musiał się rozstać. Niezależnie od przyczyn nieudanej współpracy, czy tego, kto podjął decyzję o jej zakończeniu, pierwotne źródło problemu należy upatrywać w błędnej rekrutacji. Jakie elementy warto przeanalizować, by ocenić opłacalność samodzielnego rekrutowania pracowników?

1. Czas wolnego wakatu – jest to czas potrzebny, by wypełnić wakujące stanowisko. Może być mierzony od momentu, w którym HR został poinformowany o wakacie, od czasu umieszczenia ogłoszenia bądź jako okres, w którym stanowisko było nieobsadzone (szacunkowa wartość to około 30 000 zł).
2. Otwarte wakaty vs zatrudnienia (ang. open vacancies vs positions filled) – to wskaźnik pokazujący efektywność działu rekrutacji w kontekście skutecznie prowadzonej rekrutacji. Tu wyliczenia wymagają indywidualnych badań całorocznych i mapowania wszelkich, nawet najmniejszych procesów w firmie.
3. Wskaźnik skuteczności metod rekrutacyjnych – to procent wysokiej jakości pracowników w porównaniu do zastosowanych w procesie rekrutacyjnym metod aplikacji oraz ich kosztów.

W początkowej fazie procesu rekrutacji należy brać pod uwagę czas pracownika HR poświęcony na stworzenie profilu, ale także zaangażowanie biznesu, czyli klienta wewnętrznego, z którym należy ustalić szczegóły. Przy kolejnej rekrutacji na to samo stanowisko, występującej w krótkim czasie, ten wskaźnik można pominąć.

4. Koszty narzędzi rekrutacyjnych: przygotowanie ogłoszenia (140 zł), koszt jego publikacji (od 600 do 1200 zł), koszt wykorzystania narzędzi do rekrutacji, np. ATS - Applicant Tracking System, czyli System Śledzenia Aplikacji (około 600 zł miesięcznie).
5. Czas potrzebny na selekcję otrzymanych aplikacji - im większa precyzja merytoryczna ogłoszenia i celność pytań selekcyjnych, tym mniej wartościowych CV otrzymamy, i odwrotnie - im bardziej ogólne ogłoszenie i mniej celne pytania, tym będzie więcej przypadkowych CV.
6. Czas poświęcony przez dział HR na kontakt z kandydatami: wstępne rozmowy telefoniczne (szacunkowy koszt: 140 zł za godzinę), umawianie i przeprowadzenie spotkań w biurze, w terenie lub online ze względu na pandemię – średnio 5-7 spotkań tygodniowo (szacunkowy koszt około 500-700 zł), przygotowanie raportów (ok. 150 zł za 1 raport) oraz ewentualnie ponowne spotkania z kandydatami wraz z zainteresowanym działem merytorycznym, tzw. klientem wewnętrznym (koszt ok. 200 zł za każde spotkanie). 
7. Onboarding, czyli wdrożenie nowego pracownika w obowiązki służbowe, dopełnienie formalności administracyjnych (podpisanie umowy, badania medycyny pracy, szkolenie BHP), przekazanie spraw organizacyjnych (szacunkowy koszt to około 2000 zł + czas poświęcony nowemu pracownikowi przez innych członków personelu) oraz szkolenia (średnio ok. 1000 zł). Warto podkreślić, że 91% pracowników pozostaje w firmie dłużej, gdy, rozpoczynając pracę w nowej organizacji, mają zapewniony właściwy onboarding. Wpływa to również na ich szybszą adaptację i samodzielność.
8. Okres próbny - to kluczowy okres, w którym nowy pracownik usamodzielnia się w organizacji (koszt utrzymania zależy od poziomu stanowiska, średnio należy przyjąć 25 000 zł.). Według badań Wynhurst Group w ciągu pierwszych 45 dni zatrudnienia występuje 22% rotacji pracowników, a 50% osób odchodzi w ciągu pierwszych 4 miesięcy pracy.
9. Czas, jaki upływa od momentu zatrudnienia pracownika do chwili, kiedy osiąga optymalny poziom produktywności – upraszczając, wskaźnik ten wskazuje, ile potrzeba czasu, aby nowy pracownik pracował sprawnie, był samodzielny i produktywny. Jest to czas pełnego wdrożenia, który najczęściej pokrywa się z okresem próbnym. W tym okresie ujawnia się trafność rekrutacji. Niestety ocena często wypada negatywnie. Wówczas dział HR i Management stają przed pytaniem: „jak to się stało, że nowy pracownik się nie sprawdza, skoro merytorycznie wydawał się strzałem w dziesiątkę (odpowiednie doświadczenie, znajomość branży, dojrzałość biznesowa, świetny warsztat, certyfikaty, etc.)?” Nietrafiona rekrutacja może wynikać z braku lub nieumiejętnej weryfikacji dopasowania miękkich kompetencji do kultury danej organizacji: cech osobowości, zdolności akomodacyjnych, itd.
10. Ewentualny bonus dla pracownika, który zarekomendował kandydata – niektóre przedsiębiorstwach praktykują taką formę wynagrodzenia za polecenie właściwej osoby.

Reasumując, cały proces rekrutacyjny wraz poniesionym nakładem czasu działu HR i innych członków zespołu, a także z kosztami ryzyka nieudanej rekrutacji, waha się od 30 000 do 35 000zł, nie licząc kosztów nieobsadzonego stanowiska.

REKRUTACJA ZEWNĘTRZNA – OPTYMALIZACJA KOSZTÓW

Rekrutowanie pracowników jest nieodzowną częścią działalności każdego przedsiębiorstwa, ale nie stanowi jego core biznesu - w odróżnieniu od agencji zatrudnienia, które właśnie w tych procesach są specjalistami. Powierzenie zadania profesjonalnej firmie, dysponującej doświadczeniem i kompetentnymi konsultantami, którzy we właściwy sposób są w stanie dotrzeć do odpowiednich kandydatów dzięki bazie kontaktów, a przede wszystkim relacjom z kandydatami z danej branży (np. pracującymi dla konkurencji klienta) – to wymierna oszczędność czasu i pieniędzy.

Współpracę z agencją rekrutacyjną jest bardziej opłacalna niż prowadzenie procesu samodzielnie. Główne benefity to: 

1. Oszczędność czasu własnego personelu (działu HR i innych zaangażowanych pracowników), optymalizacja liczby etatów (rekruterów), czyli niższe koszty stałe.
2. Oszczędność wydatków na narzędzia HR.
3. Skrócenie czasu nieobsadzonego stanowiska – agencja pracy, która przejmuje odpowiedzialność za realizację procesu, z racji swojego doświadczenia, specjalizacji, zasobów i dostępu do zaawansowanych narzędzi, stosuje najbardziej efektywne rozwiązania, dzięki czemu jest w stanie znaleźć właściwego kandydata znacznie szybciej niż wewnętrzny dział HR.
4. Dostęp do referencji na temat kandydata (opinie przełożonych, kolegów i podwładnych z poprzednich instytucji).
5. Zabezpieczenie wydanych środków na rekrutację w postaci gwarancji na zatrudnionego kandydata - jeśli nie spełni oczekiwań pracodawcy lub po prostu z przyczyn losowych, obiektywnych będzie zmuszony rozstać się z firmą, agencja przedstawia kolejnych (spełniających profil, zweryfikowanych i zaineresowanych) 2 lub 3 kandydatów, bez uruchamiania od początku procedury poszukiwań i bez ponoszenia dodatkowych kosztów finansowych.
6. Rozliczenia jedynie za zrealizowane zadanie, czyli efektywnie przeprowadzoną rekrutację, co oznacza, że klient zapłaci za proces tylko wtedy, gdy zdecyduje się zatrudnić rekomendowanego przed agencję kandydata.

Zlecając prowadzenie rekrutacji na zewnątrz, pracodawca jest w stanie zaoszczędzić od 10 do 15 tysięcy złotych w stosunku do wydatków, które musiałby ponieść, realizując proces samodzielnie. To oszczędność aż o 30%!